A Murèth, la batalha per l’occitan es ganhada

L’acadèmia de Tolosa aviá refusat las inscripcions en seccion occitana al Collègi Bétance de Murèth dels futurs collegians de 6a que sortisson de l’escòla primària Calandreta. La volontat evidenta del rectorat èra de barrar aquesta seccion bilingua en provocar una insufisença d’efectius. Aquesta manipulacion se serà arrestada davant la fòrta mobilizacion tant del costat dels parents de Calandreta, dels parents de collegians, dels ensenhaires, dels militants coma del costat de la direccion del Collègi Bétance favorabla a la continuitat de la seccion bilinga. Murèth l’occitana a ganhat aquesta batalha. Una fòrta emocion èra nascuda quand se decobriguèron las amenaças sus l’occitan en País Muretin. Una peticion s’èra dubèrta sus internet. Lo resultat d’aquesta mobilizacion fa la pròva que la pression sociala en favor de la lenga nòstra pòrta frucha. Al delai de la dimension educativa d’aqueste succès se cal felicitar tanben de la dimension simbolica de la persisténcia de la preséncia escolara de l’occitan a Murèth.

Espanha lo veto a Catalonha ala Francofonia (2014)

La diplomacia espanhòla contunha l’ofensiva contra lo procès sobeiranista de Catalonha. Lo govèrn de Mariano Rajoy a mes son vèto a la preséncia del president de la Generalitat de Catalonha, Artur Mas, a la reünion a Dakar de l’Organizacion Internacionala de la Francofonia (OIF), qu’aurà luòc lo 29 de novembre que ven, vint jorns après lo referendum d’independéncia, amb setanta sèt caps d’estat e de govèrn. Segon lo jornal El País, l’ambaissador espanhòl a París, Ramon de Miguel, mandèt una letra divendres passat al secretari general de la Francofonia, Abdou Diouf, que li demandava qu’acceptèsse pas la demanda d’Artur Mas d’obténer l’estatut de convidat especial de l’OIF. Artur Mas mandèt una letra lo 25 d’abril passat a Diouf, en li demandant d’èsser acceptat coma convidat especial. Aquela condicion es reservada a las “entitats o collectivitats non sobeiranas” que demòstren lor engatjament amb la Francofonia e qu’acrediten l’usatge del francés dins lors territòris. Mas cal tanben l’aprobacion de l’estat al qual elas apartenon. E l’estat espanhòl o vòl pas. D’efièch, dins la letra al secretari general de l’OIF, l’ambaissador espanhòl a París disiá: “Lo govèrn [espanhòl] a la tòca de manténer e refortir los ligams culturals, economics e comercials amb los païses de lenga francesa (….). Lo govèrn considèra que la melhora manièra de recebre aquel objectiu dins l’encastre internacional es de perseverar en l’accion conjoncha de l’estat dins sa totalitat, en coordenant d’un biais eficaç totas las comunautats autonòmas en favor de la promocion de l’usatge del francés e de las relacions amb lo mond francofòn”.

Se restaura la Querimonia a Aran

Se restaura la Querimònia, lo Document dels Dreches Istorics d’Aran *Lo Centre de Restauracion dels Bens Mòbles de Catalonha es a restaurar la Querimònia, lo privilègi que configurèt e donèt de legitimitat als dreches istorics d’Aran de 1313 enlà. Pendent aperaquí dos meses los expèrts tornaràn al pergamin las condicions d’idratacion originalas e son estabilizacion, segon d’informacions de TV3 *Lo document es un tresaur que lo Conselh General d’Aran decidiguèt de far restaurar. “Actuaument eth document presente lordèra generalizada: ei ressec, a arrupes e plecs, tanben a taques de diuèrsa naturalesa, pèrdes de supòrt e restauracions ancianes que provòquen tension en supòrt”, çò diguèt lo cap de la cultura e del patrimòni d’Aran, Jèp de Montoya, en justificant la decision del Govèrn d’Aran. De son costat, lo Sindic d’Aran, Carlos Barrera, apondèt que “pendent eth procès de restauracion e digitalizacion deth document se procedirà ara realizacion d’un vidèo de difusion, qu’arremassarà es donades istoriques e archivistiques que viren ath torn dera Carta Magna aranesa”. *La Querimònia autrejava la liura e franca possession als araneses de lors bòsques e montanhas, de l’aiga, de la pesca e de la caça, e tanben qualques exempcions d’impòstes e mai la reconeissença del regim economic tradicional. Mas, sustot, la Querimònia liguèt Aran a la corona reiala de Barcelona, en evitant aital lo risc que la val tombèsse dins las disputas feudalas entre senhors.

En perilh l'Immersion en Occitan dins las Escòlas d'Aran

La Generalitat de Catalonha deurà pagar 6000 èuros a cada escolan qu’ane dins un centre privat per estudiar en espanhòl.Intra en vigor una lei de l’educacion que met en perilh l’immersion en occitan dins las escòlas d’Aran Lo ministre espanhòl de l’educacion a fach un decret per que lo govèrn de Catalonha pague 6057 èuros a cada escolan que vòlga far los estudis solament en espanhòl dins una escòla privada. Dins aquel sens, Wert declarèt arunan que “cal preservar l’espanhòl dins las comunautats autonòmas qu’an de lengas cooficialas”, en tot presentar una lei per reformar l’educacion, e refusada pels ensenhaires araneses e catalans. Fa justament qualques jorns que lo Conselh d’Estat espanhòl reclamava a Wert de reconsiderar lo decret sus l’escolarizacion en espanhòl en de centres privats. La Generalitat de Catalonha a dich qu’aquela decision es improvisada. Remembra justament lo jutjament del Conselh d’Estat e crei que la posicion del ministèri “fa evident que se coneis pas la realitat del país” e l’usatge de las lengas. Fins ara, l’educacion en Aran a practicat l’immersion lingüistica en occitan, mas s’es garentit que totes los escolans dominen las tres lengas oficialas del territòri (occitan, catalan e espanhòl). Dins aquel sens, a la fin de 2012, lo Conselh General d’Aran defendèt lo modèl lingüistic de l’escòla aranesa en manifestar lo refús de la lei de reforma educativa qu’es a intrar en vigor.